Engelli olsun normal olsun her birey cinsiyeti ile doğar. Cinsiyet kelime anlamı olarak “dişi” veya “erkek” olma şeklinde açıklanmaktadır. Bu noktada kişinin kendi cinsiyetinden memnun olması, böyle yaşamaktan mutluluk duyması çok önemlidir. Cinsel eğitim bireyin fiziksel, duygusal ve cinsel gelişimini anlaması, olumlu bir kişilik kavramı geliştirmesi, insan cinselliğine karşı, başkalarının haklarına, görüş ve davranışlarına saygılı bir bakış açısı edinmesi ve olumlu davranış biçimleri ve değer yargıları geliştirmesi eğitimidir.
Çocuk istismarı haberlerinin arttığını gördüğümüz şu günlerde çocuklarımızı istismardan korumak için mahremiyet konusunda bazı becerileri kazandırmamız gerekmektedir. Günlük hayatta basit olarak gördüğümüz bazı durumlara dikkat etmemiz çocuklarımızın özel alan bilme, kendini koruma, reddetme vb. davranışları kazanmasını sağlayacaktır. Küçük yaşlarda kazandırılmayan bu davranışlar çocuklarımız büyüdüğünde kazandırılmaya çalışılmaktadır. Bu davranışlara kısaca değinecek olursak;
1) Çocuklarımıza birisi sarılmak, öpmek istediğinde hayır demesi gerektiğini ve çocuğun, anne/baba(o an ilgilenen büyüğü) izin alarak öpmesine, sarılmasına izin verebileceğini öğretmeliyiz. Her çocuk sevilmeyi hak eder fakat bu herkesin sarılacağı, öpeceği anlamına gelmez. Küçük yaşlarda herkes tarafından öpülen, herkesin sarıldığı çocuklar öpülmenin doğal bir şey olduğunu öğrenecek büyüdüğünde kötü niyetli kişilerin bu isteklerini reddetmeyecektir. Çevremizdeki çocuklara sarılma, öpme konusunda daha dikkatli davranmalıyız.
2) Çocuklarımızın bezini ve kıyafetlerini değiştirirken bulunduğumuz odanın kapısının kapalı olmasına dikkat etmeliyiz. Birilerinin bulunduğu ortamlarda bez ve kıyafet değiştirmemeliyiz. Ev ortamında farklı bir odaya geçmeliyiz. Çocuklar uluorta yerde giyinmenin yanlış olduğunu, doğru olanın kimsenin olmadığı yerlerde giyinmek olduğunu bu şekilde öğrenecektir.
3) Çocukların iki yaşında tuvalet alışkanlığını kazanması, en geç dört yaşında tuvalet sonrası temizliklerini yapmayı öğrenmesi beklenir. Anne-baba bu dönemleri dikkate alıp çocuğa tuvalet eğitimi verebilir ve eğitimin bir parçası olarak tuvalette yalnız olunması, başkalarının göreceği şekilde tuvaletini yapmaması gerektiği çocuğumuza anlatmalıyız. Çocuğumuz oturak (lazımlık) kullanıyorsa, bu oturak evin ortak kullanım alanlarına koymamalıyız, tuvalet ya da banyoda kullanmalıyız. Kıyafetini tuvalete gitmeden çıkarmaması gerektiği söylenmelidir.
4)Çocuğun kendi mahremini, özel alanını koruyabilmesi için öncelikle bu alanı çocuğa tanımlamak gerekir. Vücudun kişiye özel olan bölgeleri, bu bölgelerin gizlenmesi gerektiği çocuğa iki yaşından itibaren yavaş yavaş anlatılabilir. Bu alanın başkalarından gizlenmesi ve anne-baba ve doktorlar dışında bu bölgeye kimsenin dokunmaması gerektiği çocuğa öğretilmelidir. Çocuk için tanımlanan özel alan aynı zamanda anne-babanın da özel alanıdır. Çocuk anne- babasının bu alanları görmek istediğinde aile izin vermemeli, bu alanların kişiye özel olduğunu belirtmeli ve kimseye gösterilemeyeceğini anlatmalıdır. Cinsel organlar anne-baba üzerinden değil, çocuğun kendi cinsel organları ya da kitaplar üzerinden öğretilmelidir. Çocukta “özel alan” kavramının oluşabilmesi için, 3 yaşından itibaren çocuklar çırılçıplak olarak evde veya ev dışında bulunmamalıdır. Kendisini başkalarının yanında çıplak olarak görmeye alışkın olmayan bir çocuk, elbisesinin birileri tarafından çıkartılmasından ciddi rahatsızlık duyacaktır.
5) Çocuklar için evde bir yer belirleyip, çocuğa özel eşyalarını buraya koyabileceğini söyleyebiliriz. Onun bu özel alanını anne-babanın izin alarak kullanması çocuğun özel alan düşüncesini pekiştirir. Çocukların çantalarını açarken, kalemliklerine bakarken, eşyalarını kontrol ederken izin istemeliyiz.
Bunların yanı sıra anne babaların çocuklarda taciz ve istismarı engellemede dikkat etmesi gerekenler;
• Çocukların mahrem alanlarına bakılmamalı, gerektiğinde izin istenmeli.
• Evde banyo ve tuvaletin kapısı kapalı tutarak gereksinimler karşılanmalı. Çocuk baba, büyükanne büyükbaba dahi olsa kimseyle tuvalete gönderilmemeli.
• Çocuklar küfür, uygunsuz el hareketleri ve şakaların yapıldığı ortamlardan uzak tutulmalı.
• Çocuğa, hoşlanmadığı durumlarda bağırma, kaçma ve itiraz etme öğretilmeli.
Yrd. Doç. Dr. Esma AKCAN’ın “Çocuklarda Mahremiyet Eğitimi” yazısından alıntılar yapılmıştır.